Natuurbegrafenis: wat het is, is het legaal en wat zijn de kosten?
Een natuurbegrafenis is een duurzame manier van begraven. Steeds meer mensen kiezen voor een natuurbegrafenis in verband met de eenvoud, rust en verbondenheid met de natuur.
Bij natuurbegrafenissen gelden duidelijke voorwaarden, zo worden er uitsluitend natuurlijk afbreekbare materialen gebruikt, grafstenen zijn dan ook verboden. De natuur mag ongestoord haar gang gaan. Deze vorm van begraven is volledig legaal in Nederland, mits uitgevoerd op een officieel erkende natuurbegraafplaats met de juiste vergunningen.
Een natuurbegrafenis kost gemiddeld tussen de € 2.000 en € 12.000, afhankelijk van locatie en grafvorm. In veel gevallen worden deze kosten (gedeeltelijk) vergoed via de uitvaartverzekering, al raden wij aan dit vooraf te checken bij de verzekeraar.
In Nederland zijn inmiddels 52 natuurbegraafplaatsen, voornamelijk in natuurgebieden in Brabant, Gelderland en Limburg.
Wat is een natuurbegrafenis?
Een natuurbegrafenis is een duurzame vorm van begraven, waarbij het lichaam of het as teruggekeerd naar de natuur, dit gebeurt op een natuurbegraafplaats. Dit is sinds 2011 in Nederland mogelijk. In 2024 waren er in totaal 3.504 natuurbegrafenissen.
Een natuurbegraafplaats is een stuk beschermd natuurgebied waar de overledene duurzaam mag worden begraven. Dit gebeurt wel zonder grafsteen en kunstmatige toevoegingen. Het gebied wordt door een gecertificeerde natuurbeheerder onderhouden.
Op een natuurbegraafplaats mogen enkel natuurlijke materialen worden gebruikt zoals onbewerkt hout, riet of hennep.
Er zijn 2 verschillende soorten natuur begrafenissen:
- Lichamelijke begrafenis: het lichaam wordt direct in de grond begraven in natuurlijke afbreekbare materialen. Dit wordt bijgehouden door bijvoorbeeld de gps-coördinaten of een houten bordje.
- Urn begrafenis: het as van de gecremeerde wordt in een biologische urn in de grond begraven. Om het aanzicht van de natuurbegraafplaats zo natuurlijk mogelijk te houden moeten de urnen begraven worden. In tegenstelling tot reguliere begraafplaatsen waar de urnen bovengrond geplaatst worden.
Voorwaarden bij een natuurbegrafenis
Een natuurbegrafenis is een begrafenis waar het lichaam of de urn wordt begraven op een natuurbegraafplaats zonder een grafsteen, enkel natuurlijke materialen en met eeuwig grafrecht.
Hieronder staan de 5 belangrijkste voorwaarden bij een natuurbegrafenis:
- Duurzame materialen: de kist, lijkwade of urn moet zijn gemaakt van duurzame natuurlijke materialen zoals onbewerkt hout, riet of hennep.
- Geen grafsteen of monument: grafstenen of herdenkingsmonumenten zijn verboden, de graven blijven onzichtbaar om de natuur intact te houden
- Eeuwigdurend grafrecht: graven worden niet geruimd. De plek blijft definitief en wordt opgenomen in het natuurlijke landschap. Dit is juridisch vastgelegd in het graf contract.
- Geen grafonderhoud: aan het graf mag geen onderhoud gedaan te worden, dit is verboden. De natuur moet haar eigen gang kunnen gaan.
- Ceremonie in de natuur: de uitvaartceremonie vindt vaak plaats in de open lucht, De invulling is flexibel en mogen de nabestaanden zelf plannen zolang die past binnen de natuurlijke setting en het stiltebeleid van de locatie.
Is een natuurbegrafenis legaal in Nederland?
Ja, een natuurbegrafenis is legaal in Nederland volgens de Wet op de lijkbezorging (WLB), in paragraaf 3 van artikel 47.
Natuurbegrafenissen moeten alleen wel voldoen aan de lokale vergunningseisen en milieuregels. Het moet een officiële natuurbegraafplaats zijn, met een vergunning en registratie bij de gemeente. Je mag dus niet zomaar ergens in de natuur iemand begraven.
Waarom kiezen mensen voor een natuurbegrafenis?
Mensen kiezen voor een natuurbegrafenis voor de duurzaamheid, eenvoud en het natuurlijk ritueel. Hieronder leggen we dat verder uit:
- Duurzaamheid: een natuurbegrafenis is een stuk duurzamer dan een crematie of traditionele begrafenis.
- Eenvoud: geen zorgen over grafonderhoud of dure grafmonumenten
- Natuurlijk ritueel: nabestaanden vinden het idee om terug te keren naar de natuur fijn
Sinds 2011 zijn er in Nederland in totaal 16.886 mensen begraven op een natuurbegraafplaats. Elk jaar worden dit er meer. Volgens een onderzoek van Branchevereniging Natuurbegraafplaatsen (BRANA) zijn dit het aantal natuurbegrafenissen per jaar:
| Jaar | Natuurbegrafenissen | Totale uitvaarten | % Natuurbegrafenissen |
|---|---|---|---|
| 2013 | 147 | 141.245 | 0,10% |
| 2014 | 349 | 139.223 | 0,25% |
| 2015 | 446 | 147.134 | 0,30% |
| 2016 | 617 | 148.997 | 0,41% |
| 2017 | 809 | 150.027 | 0,54% |
| 2018 | 960 | 153.249 | 0,63% |
| 2019 | 1.049 | 151.815 | 0,69% |
| 2020 | 1.572 | 168.537 | 0,93% |
| 2021 | 1.747 | 170.802 | 1,02% |
| 2022 | 2.553 | 169.937 | 1,49% |
| 2023 | 3.133 | 169.320 | 1,85% |
| 2024 | 3.504 | 171.945 | 2,03% |
Hoeveel natuurbegraafplaatsen zijn er in Nederland?
Er zijn op dit moment 52 natuurbegraafplaatsen in Nederland. Dit aantal neemt flink toe omdat de vraag naar een duurzame uitvaart sterk toeneemt, hierdoor groeit het aantal natuurbegraafplaatsen ook in rap tempo.
Dit zijn alle 52 natuurbegraafplaatsen in Nederland:
| Begraafplaats | Locatie |
|---|---|
| Bergerbos | Grashoek, Limburg |
| Bonnenpolder | ‘s-Gravenzande, Zuid-Holland |
| Bos van de Heilige Geest | Oostelbeers, Noord-Brabant |
| Bremer Wildernis | Sondel, Friesland |
| De Bonnenpolder | Hoek van Holland, Zuid-Holland |
| De Hoevens | Alphen, Noord-Brabant |
| De Utrecht | Hilvarenbeek, Noord-Brabant |
| De Velden | Zuidvelde, Drenthe |
| De Velden (Tonckensborg) | Westervelde, Drenthe |
| Den en Rust | Bilthoven, Utrecht |
| Elspeterbos | Apeldoorn, Gelderland |
| Eygelshof | Eygelshoven, Limburg |
| Fryslân | Nieuwehorne, Fryslân |
| Geestmerloo | Koedijk, Noord-Holland |
| Heidepol | Arnhem, Gelderland |
| Hillig Meer | Eext, Drenthe |
| Hoeve Ruth | Vlierden, Noord-Brabant |
| Hoogengraven | Arriën (Ommen), Overijssel |
| Huis ter Heide | De Moer/ Tilburg, Noord-Brabant |
| IJsselhof | Gouda, Zuid-Holland |
| Koningsakker | Arnhem, Gelderland |
| Landgoed Christinalust | Twekkelo, Overijssel |
| Landgoed Hoeve Ruth | Vlierden, Noord-Brabant |
| Landgoed Huis ter Heide | De Moer (Loon op Zand), Noord-Brabant |
| Landgoed Mookerheide | Molenhoek, Limburg |
| Landgoed Westerflier | Diepenheim, Overijssel |
| Laude | Sellingen, Groningen |
| Maashorst | Schaijk, Noord-Brabant |
| Mepperdennen | Meppen, Drenthe |
| NP De Hoge Veluwe | Hoge Veluwe, Gelderland |
| Natuurbegraafplaats Bremer Wildernis | Sondel, Friesland |
| Natuurbegraafplaats Fryslân | Nieuwehorne, Friesland |
| Natuurbegraafplaats Laude | Laude (Sellingen), Groningen |
| Nieuw Valkeveen | Naarden, Noord-Holland |
| OlmenEs | Appelscha, Friesland |
| Prattenburg | Rhenen, Utrecht |
| Reiderwolde | Reiderwolde, Groningen |
| Schapenmeer | Vorden, Gelderland |
| Schoorsveld | Heeze, Noord-Brabant |
| Slangenburg | Doetinchem, Gelderland |
| Terwisscha | Appelscha, Friesland |
| Urnengedenkpark Sint Willibrordsabdij | Doetinchem, Gelderland |
| Urnenveld Anloo | Anloo, Drenthe |
| Venlo Maasbree | Venlo, Limburg |
| Venlo-Maasbree | Maasbree, Limburg |
| Weerterland | Weert, Limburg |
| Westerwolde | Hoog Soeren, Gelderland |
| Weverslo | Weverslo, Limburg |
| Wienerveeld | Bentelo, Overijssel |
| Wierdebegraafplaats | Adorp, Groningen |
| Witteveen | Midden Drenthe, Drenthe |
| Zomerlanden | Heinenoord (Hoeksche Waard), Zuid-Holland |
Natuurbegraafplaatsen dragen bij aan de natuur omdat de natuur volledig intact blijft, een natuurbegraafplaats is eigenlijk een natuurgebied.
Doordat er geen graven worden uitgegraven, geen grafmonumenten geplaatst worden en er geen wandelpaden of onnatuurlijke verlichting is op de natuurbegraafplaats, kan de natuur volledig haar eigen gang gaan.
Ook worden er geen chemische stoffen of kunstmatige producten gebruikt waardoor de natuur niet wordt aangetast.
Wat kost een natuurbegrafenis?
Een natuurbegrafenis kost gemiddeld tussen de € 2.000 en € 12.000, dit hangt van het type graf (lichaam of urn graf), het aantal personen en de locatie op de natuurbegraafplaats.
Ook de exacte plek op de natuurbegraafplaats beïnvloedt de prijs aanzienlijk. Een graf bij een boom of oever is vaak duurder dan een plek op een minder prominente locatie
| Type graf | prijs range (afhankelijk van locatie) |
|---|---|
| enkel natuurgraf | €3.750 – €5.000 |
| dubbel natuurgraf | €6.600 – €12.000 |
| enkel urnengraf | €950 – €4.250 |
| dubbel urnengraf | €2000 – €5.000 |
| kindergraf | €625 – €2.350 |
Worden de kosten van een natuurbegrafenis gedekt door de verzekering?
Ja, de kosten van een natuurbegrafenis worden normaal gesproken vergoed vanuit een uitvaartverzekering. Let goed op want dit is niet altijd het geval:
- Kapitaalverzekering: bij een kapitaalverzekering keert de verzekeraar een vast bedrag uit, je kunt zelf bepalen voor welke vorm van een uitvaart je dit gebruikt.
- Naturaverzekering: bij een Natura verzekering wordt vaak een vast pakket verzekerd, een natuurbegrafenissen zit vaak niet bij dit pakket. Je kunt in sommige gevallen het geld van de uitvaart uitgekeerd krijgen en zelf de rest bijbetalen.
Het is altijd goed om dit vooraf te controleren bij zowel de verzekeraar als bij de natuurbegraafplaats.
Eeuwige grafrust bij natuurgraven
U bent verzekerd van eeuwige grafrust bij natuurgraven door een collectieve kwalitatieve verplichting die juridisch is vastgelegd. Dit is een verplichting die door een notaris ingeschreven is in de openbare registers van het Kadaster.
De collectieve kwalitatieve verplichting zorgt ervoor dat elke toekomstige eigenaar van het natuurgebied verplicht is om de eeuwige grafrust te respecteren en hanteren. Hierdoor blijft het graf op die plek onaantastbaar, ongeacht eigendomsoverdracht of veranderingen van beheer.
Wie een plek in de natuur vooraf reserveert, behoudt hiermee het recht om daar begraven te worden en ook daar eeuwig te blijven liggen zonder grafrecht termijn, zonder ruiming, met volledige juridische zekerheid.